Uzyskanie klauzuli wykonalności jest niezbędnym warunkiem, aby dany tytuł egzekucyjny (np. wyrok sądowy, czy akt notarialny) mógł być egzekwowany przez komornika. Zgodnie z art 777 § 1 pkt 4-6 KPC tytułem egzekucyjnym jest m. in.:
- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie;
- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności;
- akt notarialny określony w pkt 4 lub 5, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.
Po nadaniu klauzuli wykonalności na akt notarialny, tytuł egzekucyjny staje się tytułem wykonawczym.
Czy konieczna będzie obecność w sądzie?
Nie. Sąd nadaje klauzulę wykonalności na posiedzeniu niejawnym – bez udziału stron. Oznacza to, że po rozpoznaniu wniosku sąd albo prześle postanowienie o oddaleniu wniosku, albo tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą (tytuł wykonawczy).
W jakim terminie zostanie rozpoznany mój wniosek?
Zgodnie z art. 781(1) KPC sąd powinien nadać klauzulę wykonalności niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni. Jest to oczywiście tzw. termin instrukcyjny, który w żaden sposób nie wiąże sądu. W praktyce, rozpoznanie wniosku o nadanie klauzuli zajmuje ok. 2-4 miesięcy, choć wszystko zależy od konkretnego przypadku.
Do którego sądu skierować wniosek?
Wniosek należy skierować do sądu właściwości ogólnej dłużnika. Najczęściej będzie to adres widniejący w akcie notarialnym, chociaż nie jest to zasadą. Jeśli to możliwe, zawsze warto zweryfikować, czy adres dłużnika zachował aktualność. W przypadku przedsiębiorców sprawa jest prosta, bowiem można to sprawdzić np. w CEIDG, czy KRS. W pozostałych przypadkach, weryfikacja będzie utrudniona i w mojej ocenie – nie warto tego robić. Jeśli sąd uzna się za niewłaściwy, przekaże sprawę do innego sądu.
Czy wniosek podlega opłacie?
Zgodnie z art. 71 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych opłata ta wynosi 50 zł. W praktyce, najprościej jest uiścić opłatę na rachunek właściwego sądu, a następnie potwierdzenie przelewu załączyć do wniosku.
Czy sąd może odmówić nadania klauzuli wykonalności?
Tak, w ściśle określonych przez przepisy przypadkach omówionych w art. 782 (1) § 1 KPC:
§ 1. Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności, jeżeli:
1) w świetle okoliczności sprawy jest oczywiste, że wniosek jest sprzeczny z prawem albo zmierza do obejścia prawa;
2) z okoliczności sprawy i treści tytułu egzekucyjnego wynika, że objęte tytułem egzekucyjnym roszczenie uległo przedawnieniu, chyba że wierzyciel przedstawi dokument, z którego wynika, że doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia; sąd nie bada przedawnienia odsetek wymagalnych po powstaniu tytułu egzekucyjnego.
Czy istnieje jakiś termin na złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności?
Zasadniczo – nie, aczkolwiek poszczególne akty notarialne mogą przewidywać konkretny termin na złożenie wniosku. Dlatego warto zbadać ten wątek z odpowiednim wyprzedzeniem i złożyć wniosek przed upływem wskazanego terminu.
Co trzeba załączyć do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności?
Z pewnością wypis aktu notarialnego i potwierdzenie uiszczenia opłaty. Warto również zweryfikować, czy dany akt notarialny nie przewiduje konieczności spełnienia innych warunków. Przykładowo, w naszej praktyce spotkaliśmy się z warunkiem w postaci uprzedniego, bezskutecznego wezwania do zapłaty. W takim wypadku, konieczne było załączenie do wniosku również kopii wezwania oraz potwierdzenia nadania wezwania listem poleconym. Nie ma potrzeby załączania odpisu wniosku wraz z załącznikami – wystarczy jeden egzemplarz dla sądu.
Mam już tytuł wykonawczy. Co teraz?
Posiadając tytuł wykonawczy należy skierować wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do komornika sądowego. Powinien to być komornik właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) dłużnika, poza nielicznymi wyjątkami (np. egzekucja z nieruchomości).
