Funkcjonariusze publiczni pełnią bardzo ważną rolę w utrzymaniu naszego bezpieczeństwa na co dzień. Jednakże zdarzają się sytuacje, że nawet służba staje się ofiarą przestępstwa, np. poprzez naruszenie nietykalności cielesnej policjanta lub jego znieważenie. W artykule wyjaśnię, na czym polegają powyższe przestępstwa oraz jaka kara grozi sprawcom tych czynów.
Zapraszam do lektury!
Czym jest naruszenie nietykalności cielesnej?
Naruszenie nietykalności cielesnej, zgodnie z art. 217 Kodeksu Karnego, stanowi przestępstwo objęte odpowiedzialnością karną. Głównym celem tej regulacji jest ochrona integralności osobistej jednostki, czyli swobody dysponowania swoim ciałem bez niechcianego ingerowania w nie wbrew woli. Nietykalność cielesna uznawana jest za jedno z fundamentalnych dóbr osobistych człowieka, co znajduje potwierdzenie w przepisach, orzecznictwie i doktrynie.
Ochrona nietykalności cielesnej nie dotyczy jedynie integralności ciała, ale również godności osobistej człowieka. Nietykalność cielesna oznacza wolność każdego człowieka przed niechcianym naruszeniem sfery jego cielesności. Z tego wynika prawo każdego do oczekiwania, że nie będzie dotykany wbrew swojej woli.
Naruszenie nietykalności cielesnej policjanta
Naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego (np. policjanta), to przestępstwo określone w polskim Kodeksie Karnym (art. 222 k.k.). W przeciwieństwie do przestępstwa naruszenia nietykalności ogólnego (art. 217 k.k.), naruszenie nietykalności funkcjonariusza jest uznawane za “typ kwalifikowany” przestępstwa. Oznacza to, że kary są surowsze ze względu na związek czynu z pełnieniem przez funkcjonariusza swoich obowiązków służbowych.
Przestępstwo to obejmuje wszelkie działania, które powodują obrażenia ciała funkcjonariusza w trakcie pełnienia przez niego obowiązków. To może dotyczyć zarówno policjantów, jak i innych pracowników administracji, organów państwowych czy samorządu terytorialnego. Warto podkreślić, że atak nie musi skutkować uszkodzeniem ciała, aby stanowić to przestępstwo. To, co ma znaczenie, to naruszenie nietykalności w kontekście wykonywania służby. Dlatego nawet sama próba ataku na funkcjonariusza może być uznana za przestępstwo i skutkować ukaraniem.
Kim jest funkcjonariusz publiczny?
Warto również zaznaczyć, że katalog funkcjonariuszy publicznych jest szeroki, obejmując nie tylko policjantów, ale także pracowników administracji rządowej, innych organów państwowych, czy samorządu terytorialnego.
W jaki sposób można dokonać naruszenia nietykalności cielesnej?
Prawo nie dostarcza jednoznacznej definicji pojęcia “nietykalności cielesnej”. Naruszenie nietykalności cielesnej obejmuje różne formy ingerencji w nietykalność cielesną drugiej osoby. Sąd Najwyższy wskazał, że termin ten obejmuje wszelkie możliwe sposoby ingerencji, włączając w to nawet takie działania jak popchnięcie. W praktyce naruszenie nietykalności cielesnej może przyjąć formy, np.:
- kopania,
- uderzania,
- pobicia,
- popychania,
- oplucia,
- spoliczkowania,
- ciągnięcia za włosy,
- podstawienia nogi.
Warto zauważyć, że niekoniecznie musi to skutkować poważnymi obrażeniami, ale może również pozostawić drobne ślady na ciele, jak sińce czy zadrapania.
Jeśli chodzi o funkcjonariusza publicznego (czyli np. policjanta), naruszenie nietykalności cielesnej musi mieć miejsce podczas pełnienia przez niego obowiązków służbowych lub w związku z nimi. To oznacza, że atak fizyczny powinien nastąpić w trakcie zbieżności czasowej i miejscowej wykonywania obowiązków służbowych przez funkcjonariusza. Bez konieczności odniesienia się do standardowych godzin pracy.
Dodatkowo atak na funkcjonariusza może być uznany za naruszenie nietykalności, nawet jeśli nie jest on w danym momencie aktywny służbowo, a gdy atak wiąże się z pełnioną przez niego funkcją publiczną.
Jaka jest kara za naruszenie nietykalności cielesnej policjanta?
Za naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego w trakcie pełnienia obowiązków służbowych grozi kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3. Warto zauważyć, że jeśli czyn ten spowodował niewłaściwe zachowanie się funkcjonariusza lub osoby mu pomagającej. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub nawet odstąpić od jej wymierzenia. Przykłady niewłaściwego zachowania mogą obejmować używanie obraźliwych słów, prowokowanie, nadużywanie środków przymusu czy naruszanie nietykalności cielesnej osoby podczas czynności służbowej. To również dotyczy sytuacji, w których funkcjonariusz używa obraźliwych słów w celu sprowokowania reakcji. Często może to stanowić pretekst do użycia środków przymusu bezpośredniego.
Warto podkreślić, że tryb ścigania przestępstwa naruszenia nietykalności cielesnej funkcjonariusza ma charakter publicznoskargowy, czyli nie wymaga wniosku pokrzywdzonego o pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności karnej. Sprawa ta jest ścigana z urzędu.
Czym jest znieważenie?
Przestępstwo zniewagi to zachowanie, które obraża inną osobę i wyraża brak szacunku dla niej. Może to być np. używanie obraźliwych słów lub gestów wobec kogoś. Ważne jest, aby sprawca wiedział, że jego zachowanie jest obraźliwe dla drugiej osoby. Samo przestępstwo wymaga celowego działania lub przewidywania, że określone działanie jest lekceważące dla innej osoby.
Znieważenie policjanta
Znieważenie funkcjonariusza publicznego, zgodnie z artykułem 226 kodeksu karnego, to zachowanie, które narusza godność funkcjonariusza i wyraża lekceważenie lub pogardę wobec niego. Jest to podobne do klasycznej zniewagi, ale dotyczy sytuacji, gdy funkcjonariusz jest w trakcie wykonywania swoich obowiązków. Warto zrozumieć, że to, czy zachowanie jest uznane za znieważające, zależy od obiektywnych norm społecznych, a nie tylko od subiektywnego odczucia osoby dotkniętej. Innymi słowy, do znieważenia dochodzi wtedy, gdy obiektywnie można uznać dane zachowanie za obraźliwe.
Czym są obowiązki służbowe?
Obowiązki służbowe to działania podejmowane przez funkcjonariusza publicznego w związku z jego pełnioną funkcją (np. w trakcie pracy). Bez znaczenia jest, czy są to czynności bezpośrednio wynikające z jego kompetencji, lub takie zlecone przez przełożonego.
Jaką formę może przyjąć znieważenie policjanta?
Znieważenie przede wszystkim narusza dobre imię, cześć i godność funkcjonariusza, ale także podważa autorytet organów władzy publicznej oraz porządek publiczny. Niezależnie od formy, jaką przybiera, sprawca może ponieść odpowiedzialność karną. Do najczęstszych form znieważenia możemy zaliczyć:
- Wypowiedź słowną: używanie wulgarnego słownictwa lub obraźliwych słów wobec funkcjonariusza.
- Gest: wykonywanie gestów obraźliwych lub poniżających wobec funkcjonariusza.
- Rysunek: tworzenie karykatur lub rysunków przedstawiających funkcjonariusza w negatywnym świetle.
- Pismo lub treść w Internecie: pisemne formy zniewagi, jak listy lub wpisy na stronach internetowych.
Jaka kara grozi sprawcy za znieważenie funkcjonariusza?
Za znieważenie funkcjonariusza sprawca może ponieść karę grzywny, ograniczenia wolności lub nawet pozbawienia wolności do jednego roku. Trzeba mieć na uwadze, że sąd dysponuje możliwością zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary lub odstąpienia od niej. Jednakże ma to miejsce w ściśle określonych przypadkach, np. gdy niewłaściwe zachowanie funkcjonariusza lub osoby mu pomagającej doprowadziło do popełnienia tego czynu. W przypadku, gdy sprawca publicznie znieważa lub poniża organ konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej, kara może wynosić grzywnę, karę ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do dwóch lat.
Podsumowanie – naruszenie nietykalności cielesnej i znieważenie policjanta
Naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza, jak i znieważenie policjanta są przestępstwami, które naruszają autorytet organów władzy publicznej. Z tego powodu są ścigane z odpowiednią surowością.
Jeśli poszukujesz pomocy, w związku z podobną sprawą – zapraszam do kontaktu.
