Rok temu do kancelarii zgłosiła się klientka, która otrzymała od pracodawcy wypowiedzenie umowy o pracę. Kluczowy fragment wypowiedzenia wyglądał następująco:
Czy sformułowanie wypowiedzenie umowy o pracę w ten sposób, jest zgodne z prawem?
Prawidłowe wypowiedzenie umowy o pracę
Zgodnie z art. 30 §4 Kodeksu pracy:
“W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony lub umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.”
Pozornie – wszystko jest w porządku. W wypowiedzeniu jest przecież jasna informacja o tym, że przyczyną wypowiedzenia jest redukcja etatów oraz sytuacja ekonomiczna pracodawcy. Jednak pozory mylą.
Dlaczego otrzymałem wypowiedzenie umowy o pracę?
Zgodnie z orzecznictwem, pracownik, który otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę musi być świadomy, dlaczego stosunek pracy uległ rozwiązaniu. Ten cel można zasadniczo osiągnąć na dwa sposoby:
1) zamieścić odpowiednią treść w wypowiedzeniu,
2) poinformować pracownika w inny sposób o dokładnych przyczynach. Ale musi mieć to miejsce przed lub najpóźniej w chwili wypowiadania umowy.
Ze względów dowodowych, najbezpieczniej jest opisać to w treści wypowiedzenia.
Istnieje spora różnica pomiędzy samym wskazaniem przyczyny wypowiedzenia, a uświadomieniem pracownika dlaczego otrzymał wypowiedzenie. Przykładowo: przyczyną wypowiedzenia może być np. utrata zaufania. Jednak z tak lakonicznie wskazanej podstawy, pracownik nie jest w stanie wywnioskować co konkretnie pracodawca ma na myśli. Dlatego wypowiedzenie powinno również zawierać stosowne doprecyzowanie. Utrata zaufania może być rezultatem np. nieprawidłowego rozliczenia sprzętu/pieniędzy firmowych powierzonych pracownikowi.
Redukcja etatów z przyczyn ekonomicznych
Przechodząc w tym miejscu do istoty niniejszego wpisu – na początek wymowne postanowienie Sądu Najwyższego z 29 czerwca 2023 r., III PSK 76/22:
“W sytuacji, gdy rozwiązanie umowy o pracę dotyczy pracownika wybranego przez pracodawcę z większej liczby pracowników, zatrudnionych na takich samych lub porównywalnych stanowiskach pracy, przyczyną tego wypowiedzenia są nie tylko zmiany organizacyjne, czy redukcja zatrudnienia, ale także określona kryteriami doboru sytuacja danego pracownika. Wynikający z art. 30 § 4 k.p. wymóg wskazania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest bowiem ściśle związany z możliwością oceny jego zasadności w rozumieniu art. 45 § 1 k.p.
Odpowiedź na pytanie, dlaczego rozwiązano stosunek pracy z konkretnym pracownikiem, a pozostawiono w zatrudnieniu inne osoby zajmujące stanowiska objęte redukcją, powinna tkwić w przyjętych przez pracodawcę kryteriach doboru pracowników do zwolnienia.
Dopiero wskazanie owych kryteriów w oświadczeniu o wypowiedzeniu, jako uzupełnienie ogólnie określonej przyczyny rozwiązania stosunku pracy w postaci zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie stanu zatrudnienia, uwidacznia cały kontekst sytuacyjny, w jakim doszło do zwolnienia konkretnej osoby i pozwala pracownikowi zorientować się, dlaczego to jemu złożono tej treści oświadczenie woli oraz podjąć próbę podważenia zasadności dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia umowy o pracę.”
Czy redukcja zatrudnienia musi być konkretna?
Przekładając powyższy cytat na prosty język: pracodawca musi uzasadnić dlaczego redukując zatrudnienia zwolnił akurat danego pracownika spośród innych. Dlatego, pracodawca powinien również wskazać kryteria jakimi się kierował – np. jakość świadczonej pracy, staż zawodowy, czy kompetencje. A co jeśli tego nie zrobi?
Czy można odwołać się od wypowiedzenia umowy o pracę?
Po krótkiej konsultacji, klientka podjęła decyzję o złożeniu odwołania do sądu pracy. Po kilku dniach odwołanie było już gotowe i nadane do właściwego sądu pracy. Mając do wyboru kilka roszczeń, zdecydowaliśmy się na odszkodowanie w wysokości trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia.
Prawo pracy – reprezentacja w sądzie
Po kilku tygodniach otrzymaliśmy odpowiedź od pełnomocnika pracodawcy. Przyjęta linia obrony była zastanawiająca, ponieważ wbrew ugruntowanemu orzecznictwu, pracodawca twierdził, że wypowiedzenie zostało sformułowane prawidłowo. Po przeprowadzeniu rozprawy i przesłuchaniu świadka powołanego przez pracodawcę, zapadł wyrok o treści jak poniżej:
Ponieważ pracodawca nie złożył apelacji, wyrok stał się prawomocny. Dlatego należne klientce środki zostały zapłacone dobrowolnie przez pracodawcę.
Prawo pracy – radca prawny
Jeżeli Ty również otrzymałeś wypowiedzenie z tak enigmatyczne określoną przyczyną, skontaktuj się z nami poprzez e-mail kontakt@kancelariahojda.pl lub poprzez formularz kontaktowy.
Zależnie od potrzeb i danego przypadku, możemy zaproponować poradę prawną z zakresu prawa pracy lub reprezentację przed sądem pracy.
