W sprawach odszkodowawczych tytułowe pytanie pojawia się niemal zawsze – zamiennie z pytaniem dotyczącym odszkodowania za straty moralne. Na wstępie należy wprost zaznaczyć, ze uraz czy uszczerbek psychiczny może być podstawą do złożenia pozwu przeciwko osobie odpowiedzialnej za jego powstanie. Nie jest to jednak stricte odszkodowanie, lecz zadośćuczynienie potocznie określane właśnie “odszkodowaniem za straty moralne”.

Kiedy można domagać się zadośćuczynienia?

Formalnie, wątek zadośćuczynienia reguluje w szczególności art. 444 oraz 445 Kodeksu cywilnego:

W szczególności, ale nie tylko. Wątek zadośćuczynienia pojawia się w odrębnych przepisach zarówno samego kodeksu cywilnego, jak i ustaw szczególnych. Przykładowo, zadośćuczynienia możesz domagać się również w razie naruszenia Twoich dóbr osobistych. Katalog dóbr osobistych można odnaleźć w art. 23 Kodeksu cywilnego:

Ogólnie można więc stwierdzić, że zadośćuczynienie ma być swoistą rekompensatą za różnorodne cierpienia wewnętrzne, których nie da się ot tak wycenić jak uszkodzony samochód, czy inne mienie. Przekładając to na praktyczne przykłady, zadośćuczynienie możesz uzyskać od osoby odpowiedzialnej za:

-uszczerbek na zdrowiu (zarówno psychicznym jak i fizycznym) – może to być np. niepełnosprawność fizyczna, depresja, załamanie nerwowe, utrata możliwości realizacji swojej pasji, bezsenność, trauma,

-rozpowszechnianie na Twój temat pomówień naruszających dobra osobiste (np. tworzenie treści w social media, w których jesteś określany/a jako złodziej, oszust, pedofil)

-rozpowszechnienie Twojego wizerunku bez zgody  (przyjmując, że nie zachodzą również wyjątki ustawowe, które takie rozpowszechnianie legalizują),

-naruszenie Twojej prywatności (np. poprzez dopuszczenie do wycieku danych osobowych dotyczących zdrowia -> szerzej na ten temat w tym wpisie)

-naruszenie prawa do życia w czystym środowisku (znane powszechnie jako zadośćuczynienie za smog -> przykładowy artykuł na ten temat)

Jak udowodnić uraz psychiczny?

W toku procesu o zadośćuczynienie, dowodem kluczowym jest często opinia biegłego psychiatry. W wielu sprawach pomocne są również zeznania świadków, którzy mogą opisać sądowi jak bardzo i w jaki sposób zmieniło się życie/postępowanie pokrzywdzonego po doznaniu określonej krzywdy.

Od czego zależy wysokość zadośćuczynienia?

Dosłownie rzecz ujmując – od wszystkiego. Zadośćuczynienie ma charakter mocno uznaniowy i jest ściśle zależne od szczegółów konkretnej sprawy. Sporo zależy od rodzaju, okoliczności i zakresu wyrządzonej krzywdy. Przesłanki dla oceny wysokości zadośćuczynienia będą mocno zróżnicowane i zależne od rodzaju krzywdy. Inne kryteria bierze się pod uwagę w przypadku orzekania o zadośćuczynienie za śmierć osoby najbliższej, a inne za zniesławiający komentarz w Internecie. Przykładowe przesłanki, to np. wiek pokrzywdzonego, czas trwania krzywdy, czy wpływ krzywdy na całokształt życia pokrzywdzonego.

W jaki sposób domagać się zadośćuczynienia?

W wielu sprawach przed przystąpieniem do procesu warto spróbować polubownych metod rozwiązywania sporu. Najpopularniejszą z nich jest skierowanie wezwania do zapłaty. W wezwaniu poinformuj adresata o tym jakiej kwoty żądasz, za co, oraz w jakim terminie i w jaki sposób powinien Ci ją przekazać (np. przelewem na rachunek X). Jeśli wezwanie pozostanie bezskutecznie, pozostaje droga sądowa.

Jeśli potrzebujesz pomocy w poprowadzeniu procesu o zadośćuczynienie, skontaktuj się z nami – kontakt@kancelariahojda.pl