W polskim systemie prawnym postępowanie sądowe dla nieletnich objęte jest specjalnymi procedurami, które zapewniają adekwatne i sprawiedliwe traktowanie osób nieletnich w trakcie procesu. Pomimo że nieletni może być oskarżony o różne przestępstwa, proces ten różni się znacząco od postępowania w przypadku dorosłych.
Czym różni się postępowanie sądowe dla nieletnich? Przeczytaj niżej!
Jak wygląda proces w sytuacji, gdy oskarżony jest nieletni? Postępowanie sądowe dla nieletnich
Celem postępowania sądowego dla nieletnich jest nie tylko wymierzenie odpowiedniego wymiaru kary, ale także resocjalizacja i edukacja nieletniej osoby oskarżonej. Dlatego każda sprawa jest indywidualnie analizowana przez sąd, z uwzględnieniem wieku oskarżonego, stanu zdrowia, stopnia demoralizacji, warunków wychowania i innych ważnych okoliczności.
Pierwszym etapem jest wszczęcie postępowania wyjaśniającego, rozpoczynającego się od wysłuchania nieletniego oraz jego opiekunów prawnych. Przesłuchanie odbywa się w sposób dostosowany do wieku i zrozumienia nieletniego, zapewniając bezpieczne i odpowiednie warunki.
O wszczętym postępowaniu, sąd obowiązkowo zawiadamia rodziców lub opiekunów prawnych oskarżonego. W niektórych przypadkach sąd dodatkowo zawiadamia także szkołę, do której uczęszcza nieletni – w celu przeprowadzenia wywiadu środowiskowego.
W razie potrzeby sąd rodzinny może podjąć decyzję o dodatkowych koniecznych działaniach, jak na przykład przeszukanie miejsca zamieszkania nieletniego. Sąd realizuje tego typu czynności we współpracy z policją.
Bardzo ważne jest rozróżnienie, że procesami w sprawach nieletnich zajmuje się sąd rodzinny.
Za jakie przestępstwa nieletni może być oskarżony?
Nieletni może być oskarżony o różne przestępstwa, a zakres ten obejmuje wiele czynów karalnych. Oto przykłady przestępstw, za które można oskarżyć nieletniego po ukończeniu 15 lat, tak jak osobę dorosłą:
- kradzież,
- udział w rozboju,
- napaść na funkcjonariusza publicznego,
- zabójstwo człowieka,
- gwałt,
- spowodowanie świadomie ciężkiego uszczerbku na czyimś zdrowiu.
- wzięcie zakładnika.
Postępowanie sądowe dla nieletnich – jak odbywa się przesłuchanie?
Przesłuchanie nieletnich powinno odbywać się w obecności rodziców lub obrońcy oskarżonego. Sąd powinien więc dążyć do zapewnienia możliwości udziału tych osób przy prowadzonym przesłuchaniu. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy obecność opiekuna prawnego lub rodzica stanowi przeszkodę dla dobra postępowania lub gdy nieletni nie zgadza się na obecność swojego opiekuna prawnego lub rodziców. Wówczas czynności przesłuchania przeprowadza się bez ich udziału.
Nieletni powinien mieć zagwarantowaną przestrzeń na swobodne wypowiadanie się, a dodatkowe pytania powinny zmierzać do uzupełnienia lub wyjaśnienia wypowiedzi. Istotne jest również to, aby przesłuchanie prowadzono taki sposób, aby nie krępowało przesłuchanego i nie prowadziło do pomówienia.
Przesłuchanie nieletniego powinno odbywać się w miejscu najbardziej zbliżonym do naturalnych warunków, w których przebywa nieletni, np. w miarę potrzeby w miejscu jego zamieszkania.
Jak wyznacza się obrońcę z urzędu dla nieletnich?
Możliwość wyznaczenia obrońcy z urzędu dla nieletniego wynika wprost z przepisów ustawy o wspieraniu u resocjalizacji nieletnich.
W sytuacji, gdy nieletni nie występuje w postępowaniu z obrońcą, a interesy nieletniego są sprzeczne z interesami jego rodziców lub opiekuna prawnego, sąd rodzinny wyznacza nieletniemu obrońcę z urzędu.
Obrońcę z urzędu przyznaje się nieletniemu, gdy rodzice nie są w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia obrońcy. W tej sytuacji należy złożyć wniosek do sądu rodzinnego o wyznaczenie nieletniemu obrońcy z urzędu. Sąd przychyli się do wniosku, jeśli uzna, że udział obrońcy jest rzeczywiście potrzebny, a rodzice nie są w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia obrońcy z wyboru.
Wniosek o wyznaczenie dla nieletniego obrońcy z urzędu rozpatruje się niezwłocznie.
Podsumowanie
Postępowanie sądowe dla nieletnich różni się od klasycznego procesu karnego, z którym mamy do czynienia w przypadku dorosłych sprawców. W szczególności ważne jest zapewnienie swobodnych warunków podczas przesłuchania nieletniego. Celem postępowania jest nie tylko ukaranie sprawcy, ale przede wszystkim resocjalizacja i edukacja.
Jeśli Twoje dziecko wpadło w tarapaty i potrzebujecie obrońcy, jestem tutaj, aby pomóc! Skontaktuj się ze mną.
Być może zainteresuje Cię także ten wpis: Publikowanie wizerunku dziecka (social media, marketing fotografów)
